ΑΡΘΡΟ
του
Άγγελου Τσιγκρή
πρώην γενικού γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής
Ο βιασμός είναι το μοναδικό έγκλημα βίας που το θύμα στιγματίζεται περισσότερο από το δράστη: Οι μητέρες δεν αφήνουν τα παιδιά τους να παίξουν με παιδί θύμα βιασμού, οι γείτονες και οι φίλοι συχνά σχολιάζουν αρνητικά το θύμα, ακόμη και οι γιατροί και ιατροδικαστές μπορεί να κατηγορήσουν τα θύματα για το βιασμό τους.
Η κοινωνική απόρριψη που βιώνει το θύμα με τόσο έντονο τρόπο, έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός γενικευμένου κλίματος σιωπής και απροθυμίας για καταγγελία.
Έχει αποδειχθεί ότι κάθε χρόνο διαπράττονται στην Ελλάδα περίπου 4.500 βιασμοί, από τους οποίους μόνο 270 (6%) καταγγέλλονται στην Αστυνομία, μόνο 183 καταλήγουν σε σύλληψη κάποιου υπόπτου, μόνο 47 φτάνουν στο ακροατήριο για να εκδικασθούν, μόνο 20 καταλήγουν σε καταδικαστική απόφαση και τελικά μόνο σε λιγότερους από 10 βιαστές επιβάλλεται κάθειρξη, δηλαδή στερητική της ελευθερία ποινή άνω των 5 ετών (βλ. Άγγελος Τσιγκρής: «Βιασμός: Το αθέατο έγκλημα», Εκδόσεις Σάκκουλα, 1996).
Έχει παρατηρηθεί ότι το κάθε έγκλημα σε βαθμό κακουργήματος -εκτός από το έγκλημα του βιασμού- είναι εξίσου έγκλημα και εξίσου αποτρόπαιο, ότι ώρα και αν γίνει ή οπουδήποτε στη γη και αν τελεστεί.
Οι πλατιά διαδεδομένες αντιλήψεις σχετικά με την παθητικότητα και την προκλητικότητα της γυναίκας και τη σεξουαλική παρορμητικότητα και επιθετικότητα του άνδρα, έχουν οδηγήσει στο παράδοξο φαινόμενο της ενοχοποίησης των θυμάτων βιασμού, τόσο από τα άτομα του ευρύτερου κοινού, όσο και από τους φορείς του επίσημου κοινωνικού ελέγχου του εγκλήματος.
Το όλο κλίμα της δυσπιστίας με την οποία αντιμετωπίζονται τα θύματα σεξουαλικών επιθέσεων, τους δημιουργεί συναισθήματα αυτο-ενοχοποίησης.
Έξι (6) στα δέκα (10) θύματα βιώνουν συναισθήματα ενοχής για την επίθεση που δέχθηκαν. Το παραπάνω αποτέλεσμα -αν συνδυαστεί με το 35% των θυμάτων που πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να είχαν αποφύγει το βιασμό τους αν είχαν συμπεριφερθεί διαφορετικά- οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η μεγάλη πλειοψηφία των θυμάτων αυτο-ενοχοποιούνται (βλ. Άγγελος Τσιγκρής: «Τα Σεξουαλικά Εγκλήματα», Εκδόσεις Σάκκουλα, 2000).
Η αυτοενοχοποίηση του θύματος οδηγεί στη μερική έως και την ολοκληρωτική αποενοχοποίηση του δράστη και οδηγεί -στη συντριπτική πλειοψηφία των υποθέσεων- στη σιωπή και την ατιμωρησία._
____________________
Ο δικηγόρος Άγγελος Τσιγκρής διδάσκει Εγκληματολογία στην Ελλάδα και την Κύπρο. Έχει διατελέσει βουλευτής Αχαΐας, γενικός γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής, εκπρόσωπος της Ελλάδας στη Μόνιμη Επιτροπή Επιχειρησιακής Συνεργασίας για την Εσωτερική Ασφάλεια στην Ευρώπη (COSI) του Συμβουλίου της ΕΕ, στη Μόνιμη Αντιπροσωπία του ΟΗΕ για την Πρόληψη του Εγκλήματος και την Ποινική Δικαιοσύνη και στο Δίκτυο Πρόληψης της Εγκληματικότητας της ΕΕ.
