Η σκορδαλιά συνοδεία βακαλάου αποτελεί κατά παράδοση το επίσημο γεύμα σε σημαντικές γιορτές, όπως η 25η Μαρτίου, η Κυριακή των Βαΐων, η Μεταμόρφωση του Σωτήρος και για τους Πατρινούς την γιορτή του Πολιούχου τους Αγίου Ανδρέου. Κοινό χαρακτηριστικό αυτών των εορτών είναι ότι πέφτουν σε περιόδους νηστείας και η εκκλησία επιτρέπει την κατανάλωση ψαριού.

Η ιστορία του βακαλάου

Η ιστορία του βακαλάου (ή μπακαλιάρου) ξεκινάει από την εποχή των Βίκινγκς, όπου πρωτοεμφανίστηκε σαν εμπορικό προϊόν περί το 800 μ.Χ. Μάλιστα, λέγεται ότι κυνηγώντας βακαλάους, οι Βίκινγκς ανακάλυψαν κατά λάθος το «νέο κόσμο».

Πρώτοι τον πάστωσαν οι Βάσκοι, που ξεκίνησαν το εμπόριο του μπακαλιάρου από το Μεσαίωνα και τον ονόμασαν «ψάρι του βουνού», ενώ στη χώρα μας ήρθε τον 15ο αιώνα και στο ελληνικό τραπέζι μπήκε κατά τη διάρκεια της σαρακοστιανής νηστείας.

Με εξαίρεση τα νησιά και αρκετές παραθαλάσσιες περιοχές, όπου υπήρχε πάντα φρέσκο ψάρι, στην υπόλοιπη Ελλάδα ο παστός μπακαλιάρος ήταν η φθηνή και εύκολη λύση, καθώς συντηρείτο εύκολα εκείνες τις εποχές που δεν υπήρχαν ψυγεία και καταψύκτες. Παστωμένος στο αλάτι, μπορούσε να ταξιδεύει μακριά χωρίς να παθαίνει τίποτα.

Ιστορικά, εκείνοι που έστελναν στην Ελλάδα μεγάλες ποσότητες μπακαλιάρου ήταν οι Άγγλοι, οι οποίοι τον αντάλλασσαν με σταφίδες. Ίσως έτσι εξηγείται και το γιατί ο βακαλάος είναι ιδιαίτερα αγαπητός στην περιοχή της Πελοποννήσου και ειδικώς στην Πάτρα, που αποτέλεσε κέντρο εξαγωγής της σταφίδας.