Η προσχολική ηλικία θεωρείται μια θαυμάσια, διασκεδαστική και μαγική περίοδος, καθώς τα παιδιά αναπτύσσουν την αυτογνωσία τους και θέτουν τα θεμέλια εκείνα που θα τα οδηγήσουν στην μεγάλη έξοδό τους στην κοινωνία των ενηλίκων.
Το παιδί αρχίζει να αναπτύσσει την αυτογνωσία του και να εξερευνά την αυτονομία του. Παύει πια να είναι εντελώς εξαρτημένο και ανήμπορο και για πρώτη φορά δείχνει ανυπακοή, καθώς αποκτά αυτοπεποίθηση.
Χειρίζεται με αδεξιότητα την τάση αυτονομίας του, με ανταγωνιστική διάθεση, άρνηση για κάθε περιποίηση, με σκηνές ζηλοτυπίας, εκρήξεις θυμού, αδικαιολόγητους φόβους, επιμονή, ανυπακοή κ.λπ.
Οι αυτονομιστικές αυτές τάσεις θυμίζουν την κρίση της εφηβικής ηλικίας, γι' αυτό και η νηπιακή ηλικία ονομάζεται και «πρώτη εφηβεία».
Με αυτά τα χαρακτηριστικά, το παιδί της προσχολικής ηλικίας, κρατώντας στα μικροσκοπικά χεράκια του, τις βαλίτσες του γεμάτες διάθεση για να γνωρίσει τον εαυτό του και τον κόσμο, ανυπόμονο να μεγαλώσει, βιαστικό να υποτάξει τη ζωή, μα πάνω απ' όλα ταλαντευόμενο μεταξύ φόβου και ενστικτώδους περιέργειας, μας χτυπά τη πόρτα του παιδικού σταθμού.
Ο παιδικός σταθμός σε ρόλο καταλύτη στη διαδικασία ανάπτυξης των χαρακτηριστικών των παιδιών, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό φορέα αντισταθμιστικής αγωγής και να καθορίσει το πορτραίτο του μελλοντικού ενήλικα, δημιουργώντας ένα πολύτιμο κατώφλι για την κοινωνικοποίηση του. Με τον όρο κοινωνικοποίηση δεν εννοούμε τη στείρα διδαχή αξιών και προτύπων, αλλά την καλλιέργεια και αξιοποίηση του νοητικού και θυμικού αποθέματος του παιδιού.
Η εφαρμογή σύγχρονων παιδαγωγικών αντιλήψεων και προγραμμάτων που προάγουν την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών προσχολικής ηλικίας είναι καθοριστική τόσο για τα ίδια τα παιδιά όσο και για την ανάπτυξη της κοινωνίας.
Ο Δήμος της Πάτρας λειτουργεί 16 Σταθμούς, εκ των οποίων οι 11 είναι Παιδικοί και φιλοξενούν παιδιά ηλικίας, από 2,6 έως την εγγραφή τους στην υποχρεωτική εκπαίδευση και οι 5 Βρεφονηπιακοί, που εκτός από νήπια φιλοξενούν και βρέφη από 6 μηνών έως 2,6 ετών.
Οι εν λόγω Σταθμοί είναι στελεχωμένοι με εξειδικευμένο προσωπικό, όπου μέσα από οργανωμένα και εξειδικευμένα παιδαγωγικά προγράμματα φροντίζουν την ανάπτυξη των λιλιπούτειων μαθητών, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην μοναδικότητα του κάθε παιδιού ξεχωριστά ,με στόχο το πέρασμα από το σχολείο της απομνημόνευσης στο σχολείο της προσωπικότητας, της έκφρασης και της ανάπτυξης των δυνατοτήτων του παιδιού.
Και αν θεωρήσουμε σωστή τη ρήση του Χοσέ Ορτέγκα Υ Γκασέ, (Ισπανός υπαρξιστής φιλόσοφος) ότι «κουλτούρα είναι αυτό που μένει όταν τα έχεις ξεχάσει όλα», τότε είναι βέβαιο ότι οι εξειδικευμένες παιδαγωγικές δραστηριότητες στον Παιδικό Σταθμό αποτελούν για τα παιδιά ένα άδηλο εφόδιο ανώδυνης μετάβασης στον κόσμο των μεγάλων.
*Η Βάνα Βανδώρου είναι κοινωνική λειτουργός, προϊστάμενη των δημοτικών βρεφονηπιακών & παιδικών σταθμών του Δήμου Πατρέων.
