Οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν την εύλογη προσδοκία ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα βρει τον τρόπο ώστε η πρωτοφανής αρνητική συγκυρία που βιώνουν ως αποτέλεσμα της πανδημίας, δεν θα υπονομεύσει τις προοπτικές και τις αξίες τους. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) διαχρονικά διεκδικεί μία πιο φιλόδοξη Ευρωπαϊκή απάντηση στις προκλήσεις της εποχής και την ανάλογη χρηματοδότηση. Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρέτισε το σχέδιο ανάκαμψης της Επιτροπής, «Next Generation EU», που προτείνει έκτακτη γενναία ενίσχυση, επιπλέον του μακροπρόθεσμου κοινοτικού προϋπολογισμού για την περίοδο 2021-2027, το λεγόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), που ήταν ήδη υπό διαπραγμάτευση.
Το ΕΚ έχει ευθύνη έναντι των πολιτών να εξασφαλίσει ότι η Ένωση απαντά στις προσδοκίες των πολιτών, σε συνάφεια με τις αξίες τους, αλλά και να διαφυλάξει ότι αυτό θα γίνει με δικαιοσύνη και ασφάλεια για όλους. Σε εκπλήρωση αυτής της εντολής, επιδιώκει να εξασφαλιστεί ότι οι πόροι που θα απαιτηθούν για την ανάκαμψη δεν θα μετατραπούν σε δημοσιονομική τροχοπέδη για την επόμενη γενιά. Προς το σκοπό αυτό στηρίζει τη ριζοσπαστική μεταρρύθμιση της χρηματοδότησης των δαπανών της ΕΕ, με αμοιβαιοποίηση του χρέους για την ανάκαμψη, και νέους ίδιους πόρους από δίκαιη φορολόγηση οικονομικών δραστηριοτήτων, σε αντικατάσταση συνεισφορών των κρατών μελών από την φορολόγηση των πολιτών.
Δεδομένης της ανάγκης για την ταχύτατη εκκίνηση του Ταμείου Ανάκαμψης, το ΕΚ ολοκλήρωσε κατεπειγόντως την απαιτούμενη σχετική γνωμοδότηση ήδη πριν 2 εβδομάδες. Το μόνο που απαιτείται πλέον είναι η σχετική απόφαση του Συμβουλίου και η επικύρωσή της από τα εθνικά κοινοβούλια. Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, μπορεί να ξεκινήσει άμεσα η εκταμίευση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης για πράσινες και ψηφιακές επενδύσεις που ενισχύουν την κοινωνική συνοχή και εξασφαλίζουν βιώσιμη ανάπτυξη.
Το Συμβούλιο, στην ομολογουμένως δύσκολη προσπάθειά του να επιτύχει μία συμφωνία τόσο μεταξύ των κρατών μελών όσο και με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί του ΠΔΠ, αλλά και στο ζήτημα του κράτους δικαίου, τα συσχετίζει με την συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης. Η θέση του ΕΚ είναι θεσμικά στιβαρή και πολιτικά διαυγής: όσον αφορά την ευθύνη του για την άμεση έναρξη των δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, έχει εκπληρώσει τον ρόλο του με την γνωμοδότησή του επί των Ιδίων Πόρων της Ένωσης.
Πέραν τούτου, στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου για την διαμόρφωση του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού για την περίοδο 2021-2027, συνεχίζει να διεκδικεί την υλοποίηση των πολιτικών δεσμεύσεων και προτεραιοτήτων της Ένωσης για την ανάκαμψη, αλλά και πέρα από αυτή, στηρίζοντας την ενίσχυση 15 τουλάχιστον εμβληματικών προγραμμάτων της Ένωσης. Συγκεκριμένα, διεκδικεί επαρκείς πόρους για την υλοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων:
στην επιχειρηματικότητα (συνέχεια προγράμματος investEU),
στην έρευνα σε τομείς κομβικής σημασίας, από την κλιματική αλλαγή έως την υγεία (Horizon EUROPE)
στην παιδεία με το ERASMUS+, το δημοφιλέστερο πρόγραμμα της ΕΕ
σε μια δίκαιη μετάβαση για τις περιοχές που θα χρειαστεί να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα της Πράσινης Συμφωνίας
στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης ούτως ώστε να επιτευχθεί ο στόχος ευρωπαϊκής τεχνολογικής κυριαρχίας
στις υποδομές μέσω του μηχανισμού Connecting Europe
στο μεγαλεπήβολο αλλά καθόλα απαραίτητο EU4Health, καθώς, όπως απέδειξε η πανδημία του COVID 19 χρειάζονται συνέργειες και μακροπρόθεσμος σχεδιασμός και στρατηγική στον τομέα της υγείας
στην ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων και τη FRONTEX με στόχο να βασίζεται η FRONTEX λιγότερο σε συμμετοχές των κρατών μελών, τα οποία χρειάζονται πόρους για τη δική τους προστασία των συνόρων, αλλά και να παρέχει τεχνογνωσία σε τομείς που αυτή δεν υπάρχει στα κράτη μέλη
στη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας και του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας
σε προγράμματα για το περιβάλλον, το κλίμα, την βιοποικιλότητα
Ο επόμενος προϋπολογισμός της ΕΕ, σε συνδυασμό με τους έκτακτους πόρους του Next Generation EU για την ανάκαμψη, είναι η ευκαιρία να ξεπεράσουμε μία πρωτοφανή κρίση με ένα άλμα προς το μέλλον, και όχι μόνο να οικοδομήσουμε μια βιώσιμη οικονομία με προοπτική αλλά και μία ισχυρότερη Ένωση που θα καταστήσει την Ευρώπη ανθεκτική στους επερχόμενους αλλά και απρόβλεπτους κραδασμούς της νέας εποχής που γεννιέται.
Παράλληλα, το ΕΚ, ως ο μόνος ευρωπαϊκός θεσμός που εκλέγεται απευθείας από τους πολίτες, είναι υποχρεωμένος να εξασφαλίσει ότι όλα αυτά θα γίνουν σε ένα ασφαλές πλαίσιο ελέγχου και λογοδοσίας που διέπεται από σεβασμό στο κράτος δικαίου. Η προσπάθεια να οικοδομήσουμε μαζί μία Ευρώπη που ευημερεί, δεν μπορεί να κάνει εκπτώσεις στις θεμελιώδεις Ευρωπαϊκές αξίες της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της πολυφωνίας, της ανεκτικότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, που σήμερα αντιμετωπίζουν πολύπλευρες απειλές.
Ο Κωνσταντίνος Τσουτσοπλίδης είναι επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα.
