Δεν είναι γνώρισμα αποκλειστικό της Επαρχίας ο «επαρχιωτισμός». Δεν έχει σχέση με τον τόπο μόνο, είναι τρόπος αντίληψης και συμπεριφοράς. Είτε ζεις στο χωριό είτε στην επαρχία είτε στην πολυπληθέστερη πρωτεύουσα. Χαρακτηριστικό του «επαρχιωτισμού» είναι η μεγάλη ιδέα που έχει κάποιος για τον εαυτό του, η βεβαιότητα «ότι είναι ο πρώτος του χωριού και ο καλύτερος».

 Η επαρχιώτικη αντίληψη έχει να κάνει με τη στενότητα των εγκεφαλικών ορίων, όχι με όρια γεωγραφικά. Γι' αυτό εξάλλου συνυπάρχει με τον πιο αδιέξοδο και καταστροφικό τοπικισμό.

Βέβαια στην επαρχία το ελάχιστο που είσαι, το συγκρίνεις με το τίποτα του αλλουνού και σχηματίζεις εύκολα μια μεγαλειώδη εικόνα για τον εαυτό σου, που σου επιτρέπει να φέρεσαι υπεροπτικά.
Ενώ όσο περισσότερο ξανοίγεται κανείς στον κόσμο, τόσο συγκρίνεται με μεγαθήρια. Βλέπει πραγματικότητες με μάτι σφαιρικό κι αντικειμενικό, τις διαστάσεις των πραγμάτων, τις διαφορετικές οπτικές των αλλωνών, μεγέθη και αξίες. Κι ατενίζοντας με ευρυγώνιο φακό τις καταστάσεις, έρχεται στα μέτρα του κι αποφεύγει την αλαζονεία και την ύβρι.

Αλλιώς, φορώντας το αυτοσχέδιο φωτοστέφανο επί κεφαλής κι έχοντας μπροστά στα μάτια του τη φαντασιακή εικόνα του εαυτού του, πάει άπατος. Εντελώς ανυποψίαστος κι αδιάβαστος. Γιατί μιλάει από καθέδρας δίχως τον παραμικρό ενδοιασμό. Χωρίς να γυρίζει λίγο προς τα πίσω ν' αναστοχαστεί. Να αναλογιστεί αστοχίες, διαψεύσεις και αποτυχίες. Όταν λχ - χτες ακόμα- έχει κάποιος εκτεθεί με άστοχες δηλώσεις και ενέργειες, δεν μπορεί την επομένη να ξανασηκώνει με την ίδια ένταση το δάχτυλο για να καταγγείλει ex cathedra κάποιο άλλο θέμα, τώρα. Ηδη έχει αποδειχτεί αναξιόπιστος. Και γι' αυτό καταντάει γραφικός και καταγέλαστος. Αν δεν συνειδητοποιεί τη θλιβερή εικόνα που εκπέμπει, αποδεικνύεται και ευήθης.

Τι αποκαλύπτει λοιπόν αυτή η συμπεριφορά; Τη μεγαλοφαντασιά. Οτι διανοητικά δεν έφυγε ποτέ απ' το «χωριό» του. Το πόσο βαθιά στο DNA του έχει καταγραφεί το στίγμα του «επαρχιώτη»! Αν τυχαίνει μάλιστα να κατέχει και κανένα θώκο - πολιτικό, πνευματικό ή και τα δυό μαζί - ε, τότε φίδια που μας ζώσανε.

Οχι, δεν είν' κακό ο άνθρωπος να είναι «λίγος». Κακό είναι να μην το υποψιάζεται. Και παραπαίρνοντας στα σοβαρά τον εαυτό του, να καμαρώνει σαν το γύφτικο σκεπάρνι. Με ύφος συμπεθέρας που ντύθηκε, στολίστηκε σαν την κανίστρα και περιμένει να δεχτεί συγχαρητήρια.
Γι' αυτό σας λέω, το κράμα «τζούφιας έπαρσης και υποδόριας μειονεξίας» που αποτελεί το κόμπλεξ τού επαρχιωτισμού, δεν εξαρτάται από τις εδαφικές εκτάσεις, αλλά από το εύρος τού ανθρώπινου μυαλού.

*Ο Κώστας Λογαράς είναι συγγραφέας.