«Μπήκα στην ιστοσελίδα του ΕΣΠΑ και χάθηκα». Πολύ συχνά ακούμε αυτή την φράση από φίλους και γνωστούς, δυνητικούς επενδυτές ή απλά ενδιαφερόμενους για τα ευρωπαϊκά προγράμματα.
Πώς μπορείς να παρακολουθήσεις τις τάσεις και τις κατευθύνσεις των κοινοτικών προγραμμάτων; Και, γιατί να το κάνεις αυτό; Το δεύτερο ερώτημα απαντιέται εύκολα: Οι ευρωπαϊκοί πόροι είναι τα τελευταία χρόνια ο μόνος ουσιαστικά αναπτυξιακός πυλώνας που διαθέτει η χώρα μας. Αρα, παρακολουθώντας την αρχιτεκτονική του ΕΣΠΑ, μπορεί κάποιος να πάρει μια πολύ καλή ιδέα προς τα πού βαδίζει η ΕΕ.
Το πρώτο είναι λίγο πιο πολύπλοκο. Τα ευρωπαϊκά προγράμματα είναι ατελείωτα, με δεκάδες ιδέες, εκατοντάδες κατευθύνσεις και, χιλιάδες εξειδικεύσεις. Υπάρχει βέβαια μια στρατηγική συμφωνία στις κεντρικές πολιτικές μεταξύ των κυβερνήσεων των χωρών- μελών, όμως μια ευρύτερη διαβούλευση μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων θα ήταν πρακτικά αδύνατη.
Γι΄αυτό επινοήθηκε το 2003 η «Ευρωπαϊκή Εβδομάδα των Δήμων και των Περιφερειών» (αρχικά με την Ονομασία "Open Days"). Είναι η μεγαλύτερη εκδήλωση της ΕΕ που δίνει στους συμμετέχοντες την ευκαιρία να ανταλλάξουν βέλτιστες πρακτικές και να παρέχουν ανατροφοδότηση σχετικά με την περιφερειακή πολιτική.
Φέτος η διάρκειά της τριπλασιάστηκε: από τις 5 έως τις 22 Οκτωβρίου, χιλιάδες εκπρόσωποι φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης, ακαδημαϊκοί, επιχειρηματίες και απλοί πολίτες έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν (μόνο διαδικτυακά δυστυχώς, λόγω της πανδημίας) για την 18η ετήσια διοργάνωση της ευρωπαϊκής εβδομάδας. Η περιφέρεια δυτικής Ελλάδας συμμετέχει με τέσσερις δράσεις σχετικά με την ευρωπαϊκή αναπτυξιακή πολιτική, ενώ δεν έχουν δημοσιευθεί στοιχεία αναφορικά με αντίστοιχη συμμετοχή του Δήμου Πατρέων.
Την εβδομάδα που πέρασε πραγματοποιήθηκαν οι συνεδρίες που αφορούσαν στον άξονα «Συνοχή & Συνεργασία». Τα κύρια θέματα που συζητήθηκαν ήταν η περιφερειακή πολιτική ανάπτυξης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας και, η στήριξη της καινοτόμας επιχειρηματικότητας. Παρότι έχει διαπιστωθεί ότι σε περιόδους ύφεσης οι δαπάνες για καινοτομία είναι ένα από τα πρώτα θύματα των κρατικών προϋπολογισμών, η Ευρωπαία επίτροπος καινοτομίας Μαρίγια Γκάμπριελ (η οποία παρεμπιπτόντως ανακοίνωσε ότι προσβλήθηκε από τον κορονοϊό) διαβεβαίωσε την ολομέλεια ότι η ευρωπαϊκή επιτροπή θα συνεχίσει να εστιάζει στην καινοτόμα επιχειρηματικότητα. Αιχμή του δόρατος και στην νέα προγραμματική περίοδο θα αποτελέσει το πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη 2021-27» με προτεινόμενο προϋπολογισμό 100 δις. ευρώ. Χαρακτηριστικά, ο πυλώνας ΙΙΙ του προγράμματος επικεντρώνεται στην ενίσχυση των ευρωπαϊκών οικοσυστημάτων καινοτομίας.
Στις επιμέρους συζητήσεις & σεμινάρια, αναλύθηκαν οι διαπεριφερειακές δράσεις που πρέπει να αναληφθούν ώστε να επιτευχθεί άμεσα η στροφή κάθε περιφέρειας στην «Στρατηγική Εξυπνης Εξειδίκευσης». Σε έναν τομέα που η χώρα μας υπολείπεται του μέσου κοινοτικού όρου, γι΄αυτό και έχουν εξαγγελθεί 5 νέες δράσεις ύψους 20 εκατ. ευρώ. Ακόμα και η περιφέρειά μας που θεωρείται για τα ελληνικά δεδομένα ιδιαίτερα καινοτόμα με δαπάνες έρευνας & ανάπτυξης 1,4% του ΑΕΠ, έναντι 1,2%, που είναι ο εθνικός μέσος όρος, υπολείπεται σημαντικά του μ.ό. της ευρωζώνης (σ.σ. δαπάνες 2.15% του ΑΕΠ). Είναι λοιπόν αναγκαίο να συνεχιστεί με ακόμα μεγαλύτερη ένταση η στόχευση της περιοχής μας στην καινοτομία. Ο πρώτος βασικός άξονας (από τους πέντε συνολικά) του επιχειρησιακού προγράμματος της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας στη νέα προγραμματική περίοδο (ΕΣΠΑ 2021-27) αναφέρεται ακριβώς στην «Εξυπνότερη περιφέρεια με έργα και δράσεις για την καινοτομία και τον έξυπνο οικονομικό μετασχηματισμό».
Φαίνεται λοιπόν ότι έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες για να διεκδικήσουμε την δημιουργία ενός περιφερειακού κόμβου καινοτομίας, ο οποίος θα λειτουργεί ως συντονιστής καθόλη την διάρκεια υλοποίησης των αναπτυξιακών προγραμμάτων, με σκοπό να αναζητεί και να προωθεί συστηματικά δυνατότητες διασύνδεσης & δημιουργία συμπράξεων μεταξύ Πανεπιστημίων, Ερευνητικών κέντρων και επιμέρους ερευνητών με τον επιχειρηματικό κόσμο. Αυτό μπορεί να αποτελέσει το αναπτυξιακό όραμα της περιοχής μας. Αρκεί να το θέλουν όλοι.
Λυκούργος Σταυρουλόπουλος
Οικονομολόγος
Μέλος της συνέλευσης των αντιπροσώπων του οικονομικού επιμελητηρίου Ελλάδας
