Της Ολυμπίας Λόη*
Η βία κατά των γυναικών καταστρατηγεί τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα όπως η αξιοπρέπεια, η δικαιοσύνη και η ισότητα. Τα ποσοστά των γυναικών που έπεσαν θύματα σωματικής βίας είναι τόσο υψηλά που λαμβάνουν εφιαλτικές διαστάσεις. Ο υποχρεωτικός εγκλεισμός σε συνδυασμό με την ψυχολογική επιβάρυνση από το στρες που έχει δημιουργήσει η πανδημία, οι απολύσεις, η οικονομική κρίση έχουν εκτοξεύσει την ενδοοικογενειακή βία.
Στο πλαίσιο αυτό, η ανάγκη υποστήριξης γυναικών και παιδιών σε ολόκληρη την «πολιτισμένη» Ευρώπη είναι επιτακτική και απαιτούνται δραστικές λύσεις. Πολλά κράτη έχουν οδηγηθεί στην ανάληψη πρωτοβουλιών για την αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου και την απλοποίηση των διαδικασιών που αφορούν την αντιμετώπιση του φαινομένου αλλά τα ποσοστά δεν μειώνονται. Η έμφυλη βία σε όλες τις εκφάνσεις τις και ειδικότερα η ενδοοικογενειακή λαμβάνει χώρα σε ένα πλαίσιο ιδιωτικότητας. Αυτή η “κουλτούρα ανοχής” της βίας επηρεάζει τη συμπεριφορά των θυμάτων καθώς δυσκολεύονται στην καταγγελία τέτοιων περιστατικών και οδηγεί αναπόφευκτα σε δυσκολία καταγραφής της.
Και αν και αυτή η μορφή βίας είναι καταδικαστέα δυστυχώς δεν είναι η μόνη βία που ασκείται στο γυναικείο φύλο.
Ο μεσαίωνας είναι μπροστά μας
Οι ανισότητες στον εργασιακό τομέα οξύνθηκαν με την δεκαετή οικονομική κρίση στη χώρα μας και πολλαπλασιάζονται με την κρίση της πανδημίας. Η εργασία εξ αποστάσεως, χωρίς κανόνες, μας φέρνει πιο κοντά στην επιστροφή των γυναικών στο σπίτι οι οποίες καλούνται να αναλάβουν πολλαπλούς ρόλους. Μια παράμετρος είναι ότι οι περισσότερες γυναίκες που έχουν οικογένεια υποχρεώνονται σε συνέχεια της διακοπής λειτουργίας των σχολείων και της εισαγωγής της τηλεεκπαίδευσης, να εργάζονται από το σπίτι προκειμένου ταυτόχρονα να προσέχουν τα παιδιά τους. Επιπλέον οι μητέρες με παιδιά με ειδικές ανάγκες που ζουν καθημερινά τον Γολγοθά τους φορτίζονται ακόμα περισσότερο λόγω του εγκλεισμού.
Ένας άλλος λόγος που οι γυναίκες μητέρες παραμένουν στο σπίτι είναι η μείωση των αποδοχών τόσο των ίδιων όσο και των νοικοκυριών γενικότερα. Έτσι στον οικογενειακό προγραμματισμό η πρώτη περικοπή που γίνεται είναι η εξωτερική επ’ αμοιβή βοήθεια προκειμένου η μητέρα να εργάζεται εκτός σπιτιού.
Οι γυναίκες μητέρες που δραστηριοποιούνται σε επαγγέλματα που απαιτούν εργασία σε βραδινές βάρδιες, εργασία το Σαββατοκύριακο, όπως η υγεία , ο τουρισμός, η εστίαση, και ήταν ήδη επιβαρυμένες, τώρα θα έρθουν ή έχουν ήδη έρθει αντιμέτωπες με την ανεργία στις επιχειρήσεις οι οποίες δεν θα ξανανοίξουν δεδομένων και των πρακτικών της Κυβέρνησης.
Η ανεργία θα εκτοξευθεί και δυστυχώς θα αφορά κυρίως τις γυναίκες, των οποίων η επιστροφή στο σπίτι θα γίνει μονόδρομος. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι στον τουρισμό στην εστίαση και γενικά στην παροχή υπηρεσιών ένα μεγάλο ποσοστό του εργατικού δυναμικού κοντά στο 80% είναι γυναίκες.
Προτάσεις
Η Ελλάδα έχει τα χαμηλότερα επίπεδα απασχόλησης στην Ε.Ε. τόσο στον συνολικό πληθυσμό όσο και στις γυναίκες και η διαφορά των εισοδημάτων από εργασία ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες στην Ελλάδα, ανέρχεται στο 49%. Πρόκειται για τη χειρότερη επίδοση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και μια από τις χειρότερες συνολικά για τις χώρες του ΟΟΣΑ.
Επειδή η συσχέτιση μεταξύ της οικονομικής μεγέθυνσης και της ενεργής συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας είναι προφανής και εμπειρικά αποδεδειγμένη, τα μέσα πολιτικής δράσης θα πρέπει να στοχεύουν στον περιορισμό των αντικινήτρων για τη γυναικεία εργασία και να έχουν θετικό αντίκτυπο και στην αντιμετώπιση του μισθολογικού και συνταξιοδοτικού χάσματος μεταξύ των φύλων.
Ένα μέρος των χρημάτων του Ταμείου Ανάπτυξης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να δώσει κίνητρα και υποστήριξη για τη συμμετοχή γυναικών στην αγορά εργασίας ακολουθώντας μια συνολική στρατηγική.
Θέση παιδικής φροντίδας για κάθε παιδί,-ιδιαίτερα όσον αφορά το σύστημα εκπαίδευσης στις προσχολικές ηλικίες-, και μεταρρυθμίσεις για έναν πιο ισότιμο επιμερισμό των δικαιωμάτων άδειας για οικογενειακούς λόγους μεταξύ γυναικών και ανδρών
Εξάλειψη των ανισοτήτων στις αμοιβές ώστε να μην αποτελεί αντικίνητρο για την αναζήτηση εργασίας
Κίνητρα για την καταπολέμηση της απροθυμίας πρόσληψης γυναικών από την πλευρά των επιχειρήσεων.Είναι προφανώς εντελώς άδικο, οικονομικά αναποτελεσματικό και λογικά παράδοξο να “τιμωρούνται” οι γυναίκες γιατί τεκνοποιούν, ειδικά σε μια χώρα που πάσχει από σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα.
Καταπολέμηση των στερεότυπων στη χώρα μας αλλά και σε όλη την Ευρώπη, κυρίως στη Νότια, που θεωρεί ότι η επαγγελματική επιτυχία είναι πιο σπουδαία για έναν άνδρα παρά για μία γυναίκα
Ρυθμίσεις μακροχρόνιας φροντίδας, αφού η δημογραφική γήρανση οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες και επηρεάζει αρνητικά τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας των ατόμων που παρέχουν φροντίδα σε μη επαγγελματική βάση.
Ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας.
Ιδιαίτερη έμφαση στις μονογονεϊκές οικογένειες.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο αγώνας δεν είναι σε καμία περίπτωση κατά των ανδρών που είναι οι πατεράδες μας, οι σύζυγοι μας οι γιοι μας, αλλά υπέρ των ίσων ευκαιριών ανθρώπων ίσων, με τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις στην σύγχρονη κοινωνία.
Συμπερασματικά
Η πανδημία μας έφερε κοντά στο να συνειδητοποιήσουμε ότι είναι ώρα να δράσουμε συλλογικά για να ενδυναμώσουμε την ανθεκτικότητα τόσο την οικονομική όσο και την κοινωνική στην Ευρώπη στο σύνολό της. Επομένως απαιτείται από κοινού δράση για όλα τα θέματα που αφορούν την κοινωνική συνοχή, την εργασία και το δημογραφικό προκειμένου να είμαστε αποτελεσματικοί.
Είναι δεδομένο ότι μέχρι «χθες» τέτοιες προτάσεις θα έβρισκαν πολλά εμπόδια όμως σήμερα, μετά από τη σκιά που έχουν δημιουργήσει οι συνέπειες των lockdown, ήρθε στο φως η εύθραυστη ισορροπία του συστήματος υποστήριξης των ανθρώπων και των οικογενειών ειδικά στις περιπτώσεις που υπάρχουν μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι. Για αυτό το λόγο είναι μια μεγάλη ευκαιρία να βάλουμε σε τροχιά την μεταμόρφωση του. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι βάσει των διεθνών δεδομένων, η επίτευξη τους στόχου της ισότητας αυξάνει την ανάπτυξη.
*Η Ολυμπία Λόη είναι αρχιτέκτονας -μηχανικός, αναπληρώτρια Γραμματέας Τουρισμού του Κινήματος Αλλαγής.
