Πολλοί άντρες - και δυστυχώς ζουν ανάμεσά μας - επιβεβαιώνουν τον αντρισμό τους συμπεριφερόμενοι βίαια προς τις γυναίκες. Αυτή η έμφυλη βία είναι αποτέλεσμα των σεξιστικών προτύπων με τα οποία πολλοί γονείς μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Κατά τον Bandura (1989) και την θεωρία της κοινωνικής μάθησης, η διάκριση ανάμεσα στα δύο φύλα(αρσενικό - θηλυκό) δεν γίνεται αντιληπτή στα παιδιά μόνο από τις διαφορές στην εμφάνιση και την συμπεριφορά αλλά διδάσκονται και από τους γονείς τους με τις αναμενόμενες από αυτά συμπεριφορές σε σχέση με το φύλο τους (Τζουμάνη).
Τα τοξικά σεξιστικά στερεότυπα ενισχύονται από την παιδική ηλικία, ακόμα και μέσα από τα έμφυλα παιχνίδια αφού όσα αυτά εκφράζουν, διεισδύουν στην συνείδηση των παιδιών. Η ανάγκη διαφοροποίησης του ανδρισμού από τη θηλυκότητα αντικατοπτρίζεται σε μια ποικιλία προϊόντων για παιδιά. Πολλά από τα παιχνίδια αυτά ενισχύουν στερεότυπες αντιλήψεις για τους ρόλους των φύλων (Κογκίδου). Ο άντρας, λοιπόν, πρέπει να γίνει εξουσιαστικός, ανεξάρτητος, αποτελεσματικός, βίαιος, σκληρός, να μην κλαίει και να μην εκδηλώνει τα συναισθήματά του, ενώ η γυναίκα τρυφερή, ρομαντική, σέξυ, εξαρτημένη, παθητική, συναισθηματική, κατά το δυνατόν μια «γατούλα». Οι τύποι αυτοί των ανθρώπων εγγράφονται στη συνείδησή μας ως φυσιολογικοί και αποτελούν κριτήρια με τα οποία αξιολογούμε τον εαυτό μας και τους άλλους. Άλλωστε, και η κοινωνία αξιολογεί με θετικό πρόσημο τα άτομα που ανταποκρίνονται στα στερεότυπα αυτά, προσφέροντας έτσι άλλοθι και καταφύγιο στις ενέργειές μας ως άντρες. Όλα «μια-χαρά» γίνονται. Όποιος έχει αποκλίνουσα συμπεριφορά από τις επιβαλλόμενες συμπεριφορές και στάσεις, έχει και διαφορετική - απορριπτική -μεταχείριση από την κοινωνία.
Αξίζει να σημειωθεί πως «η διάκριση των φύλων είναι αυτή που καθιστά τα άτομα ανθρώπους στο σύγχρονο πολιτισμό - πράγματι, όσοι αποτυγχάνουν να πραγματοποιήσουν σωστά το φύλο τους κατά κανόνα τιμωρούνται» (Butler,2006). Με άλλα λόγια, όταν οι διαμορφωτικές επιδράσεις αποτυγχάνουν επεμβαίνουν οι μηχανισμοί κοινωνικού ελέγχου. Έτσι το άτομο - φοβούμενο τις επιπτώσεις -, προσπαθεί να επιβεβαιώσει τα χαρακτηριστικά του φύλου του, με κάθε τρόπο. Αυτές οι αντιλήψεις, όμως, διαμορφώνουν μια κοινωνία δυστοπική και ανακόλουθη του καλώς εννοούμενου πολιτισμού. Κοινωνία που έχει το σπέρμα της αδράνειας. Μιας αδράνειας που είναι θεμελιωμένη στην ανθρώπινη ηλιθιότητα.
Και ο σεξιστικός λόγος που καλά κρατεί ακόμα και σε πολλές εκφάνσεις του δημόσιου βίου, επιβεβαιώνει την αδράνεια αυτή.
Στην τηλεόραση, για παράδειγμα, στήνονται γυναικείες αρένες για να διεκδικήσουν τα «θηλυκά» το απόλυτο «αρσενικό», το οποίο παίρνουν ως «τρόπαιο» μετά τον δημόσιο ευτελισμό τους.
Συντηρείται λοιπόν η αντίληψη πως «ανάγκη και στολίδι μόνο τού άντρα» είναι η γυναίκα. Και η αντίληψη αυτή, κανονικοποιεί κάθε μορφής παρενόχληση. Ούτε λέξη για σεβασμό, ούτε ένα ίχνος αξιοπρέπειας. Εμείς συνεχίζουμε να απορούμε για τα φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης και έμφυλης βίας εις βάρος των γυναικών. Ας αναθρέψουμε σωστά τους γιους μας πρώτα…
* Ο Δρ Πολύβιος Ν. Πρόδρομος είναι καθηγητής Νεοελληνικών.
