Ενα από τα πρώτα νομοθετήματα της κυβέρνησης Μητσοτάκη αφορούσε τη συγκρότηση και οργάνωση του νέου επιτελικού κράτους που θα οδηγούσε σύμφωνα με τους εμπνευστές του σε ένα πιο ευέλικτο δημόσιο και σε υψηλότερα επίπεδα κυβερνησιμότητας. Ωστόσο από ότι φαίνεται σήμερα δεν έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα και οδηγείται από τη μία αποτυχία στην άλλη, ιδίως στις περιπτώσεις αντιμετώπισης έκτακτων συνθηκών.

Για όσους ασχολούνται με θέματα διοικητικής επιστήμης αυτή η τροπή δεν αποτέλεσε έκπληξη. Αρχικά, ο νόμος αυτός δεν υιοθέτησε μια υγιή αντίληψη για την επιτελικότητα καθώς δεν προέβλεψε ισχυρές αποκεντρωμένες και αυτοδιοικητικές δομές στο πλαίσιο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης ούτε προσδιόρισε τη σχέση των υπαρχόντων περιφερειακών οργάνων με την κεντρική διοίκηση. Επιπλέον δεν προσδιορίστηκαν ποιες είναι οι επιτελικές αρμοδιότητες και ποιες οι εκτελεστικές από τις 23.142 αρμοδιότητες που έχουν τα υπουργεία επιτείνοντας με αυτό τον τρόπο την σύγχυση εντός της διοικητικής μηχανής.

Αντίθετα ενισχύθηκε ο συγκεντρωτισμός. Συγκεκριμένα και χωρίς καμία υπερβολή ο πρωθυπουργός κατέχει τον απόλυτο έλεγχο του κράτους, άρα και τη συνολική ευθύνη. Ο πρωθυπουργός χαράσσει κυριαρχικά την κυβερνητική πολιτική ενώ οι υπουργοί στερούνται του δικαιώματος της πρωτοβουλίας και απλώς εξειδικεύουν στην καλύτερη περίπτωση τις κατευθύνσεις που δίνονται από τη «μικρή κυβέρνηση» του Μεγάρου Μαξίμου. Χωρίς να γνωρίζουμε με βεβαιότητα τη σκοπιμότητα πίσω από αυτή την επιλογή, διαφαίνεται έντονη ανασφάλεια και έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ του πρωθυπουργού και των υπουργών του. Εξ ού και τα καθόλου κολακευτικά και συχνά «αδειάσματα» προς τα μέλη της κυβέρνησης του. Πρέπει να επισημάνουμε πως διαχρονικά ο υπερσυγκεντρωτισμός αρμοδιοτήτων σε μονοπρόσωπα όργανα οδηγούσε σε χαμηλά αντανακλαστικά και μεγάλη ολιγωρία. Πρόσφατα παραδείγματα οι καταστροφές στα νησιά του Ιονίου και στον νομό Καρδίτσας. Το οξύμωρο είναι ότι ενώ ο κύριος Μητσοτάκης επέλεξε το παραπάνω σύστημα, επιλέγει ταυτοχρόνως να απουσιάζει συχνά από το Μέγαρο Μαξίμου βάζοντας την κυβέρνηση του στον «αυτόματο πιλότο».

Ο συντονισμός που είναι το ζητούμενο πολλών μεταρρυθμιστικών προσπαθειών της δημοσίας διοίκησης στη χώρα μας, βρίσκεται σε χειρότερη μοίρα από ότι πριν καθώς οι νέες δομές που δημιουργήθηκαν όξυναν την αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων οργάνων. Αυτό που προκαλεί, όμως έντονα αλγεινή εντύπωση ήταν το «ξήλωμα» μεταρρυθμίσεων που κινούνταν προς θετική κατεύθυνση ή δεν είχαν προλάβει να αξιολογηθούν ως προς τα αποτελέσματα και καλών πρακτικών με μοναδικό πραγματικό αιτιολογικό ότι είχαν θεσμοθετηθεί επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

Τέλος, αξίζει να ενσκήψουμε και στον λανθάνοντα στόχο αυτού του νομοθετήματος δηλαδή σε αυτόν που μας αποκρύπτει ο νομοθέτης. Αυτός δεν είναι άλλος από τον έλεγχο του κράτους από το κόμμα και την μετακύληση του κόμματος στο κράτος. Ετσι εξηγείται η τεράστια αύξηση των μετακλητών υπαλλήλων ενώ οι διακηρύξεις περί αποτελεσματικού και ανεξάρτητου δημοσίου «πάνε περίπατο» για χάρη της κομματοκρατίας.

@Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης ΕΚΠΑ.