Πολλές φορές έχω αναφερθεί στο θέμα της Τουρκίας. Ποιο είναι τα (πραγματικό) της ζήτημα και πώς το διαχειρίζεται; Τούτο για να κατανοήσουμε τον τρόπο λειτουργίας της και τις ενέργειές της.
Αυτή τη στιγμή το βασικότερο πρόβλημά της είναι η έλλειψη ταυτότητάς της.
Τι είναι τελικά;
Α. Ενα σύγχρονο δυτικού τύπου κράτος
ή
Β. Μία (πρώην) Αυτοκρατορία, η οποία επιθυμεί να ανασυσταθεί;
Μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ επεδίωξε και επέβαλε την αποκοπή από το παρελθόν και θεώρησε πως έπρεπε να δημιουργήσει μία νέα Τουρκία (και όχι μία υποκατάστατη Οθωμανική Αυτοκρατορία). Πράγμα, το οποίο σε ένα μεγάλο βαθμό το πέτυχε. Το προηγούμενο παρελθόν όμως δεν ξεριζώθηκε από τα μυαλά πολλών. Και καθόλου από του σημερινού αρχηγού της.
Αλλά είναι σε μία κατάσταση η οποία θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί υβριδική. Μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της, ειδικά στα παράλια και την Κωνσταντινούπολη, έχει αφομοιωθεί από το δυτικό τρόπο ζωής, μεγάλο τμήμα όμως όχι. Και εδώ αρχίζουν τα προβλήματα. Κάπως παρόμοιο (τηρουμένων των αναλογιών) θέμα έχει και η Ρωσία. Πρώην Σοβιετική Ένωση και υπερδύναμη και τώρα ένα "απλό" δυτικό κράτος, κάτι σαν μία Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία ή Γαλλία, ίσως με μεγαλύτερες ποσοτικά δυνάμεις, αλλά μέχρι εκεί. Και όχι πλέον αντίπαλον δέος των Ηνωμένων Πολιτειών.
Όταν λοιπόν είσαι σε μία κατάσταση όπου ΘΑ ΗΘΕΛΕΣ να είσαι κάτι άλλο αλλά ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ να είσαι, κυριαρχεί η σύγχυση. Ποια η διαφορά της Σοβιετικής Ένωσης από τη Ρωσία; Πέραν όλων των άλλων, η ΕΣΣΔ, όταν απειλούνταν τα συμφέροντά της δεν δίσταζε να εισβάλλει σε ένα άλλο κράτος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν το "προνόμιο" αυτό, αλλά η σημερινή Ρωσία όχι. Πολύ θα το ήθελε, αλλά δεν μπορεί.
Το ίδιο και η Τουρκία. Πολύ θα ήθελε να καταλάβει, όχι το μισό Αιγαίο, ολόκληρη τη Βαλκανική χερσόνησο, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική αλλά ΔΕΝ μπορεί. Και αυτό "ψυχολογικά" (έχουν και τα…κράτη ψυχολογικά προβλήματα) την ενοχλεί πολύ· για την ακρίβεια πάρα πολύ, κοινώς δεν αντέχεται. Και μόνο στην ιδέα πως πρόκειται να καθίσει σε ένα τραπέζι διαλόγου με τους πρώην υποτακτικούς της (ραγιάδες Έλληνες), τής προκαλεί αλλεργία. Διότι σκέφτεται η ηγεσία της όπως θα σκέφτονταν οι Σουλτάνοι. Εάν τώρα επρόκειτο να σκεφτεί, όπως η Ιταλία θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα.
Αυτή η εσωτερική "ψυχολογική" σύγκρουση είναι η γενεσιουργός αιτία αυτής της πολιτικής της. Η ηγεσία της Τουρκίας θα ήθελε τώρα να διαθέτει τρία αεροπλανοφόρα, 2.000 αεροσκάφη, φρεγάτες και υποβρύχια και να ΜΗΝ συζητούσε καθόλου.
Δεν μπορεί και αυτό της δημιουργεί όλα αυτές τις συμπεριφορές, τις οποίες μπορούμε να διακρίνουμε και σε κάποιο άτομο, το οποίο από τα μεγαλεία του παρελθόντος ξέπεσε σε μία φυσιολογική (κοινή) κατάσταση, αλλά δεν εννοεί να το αποδεχτεί.
* Ο Τεύκρος Σακελλαρόπουλος είναι πολιτικός μηχανικός-σκηνοθέτης.
