Μπορεί να είναι και ο άνθρωπός σου. Ο συγγενής, ο κουμπάρος, ο συνάδελφός σου. Ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας.

Να τον προσέχεις! Να μετράς τα λόγια του και να τα ζυγίζεις. Πολλές φορές πίσω από τις λέξεις κρύβεται η πραγματική απειλή, ο αληθινός εαυτός του άλλου. Επονείδιστα έργα και ημέραι τρέφονται στο σκοτάδι του.

Μιλώ για τον άνθρωπο χαμαιλέοντα. Καμουφλάρεται έντεχνα. Δεν ζει μακριά σου. Ζει και ανασαίνει δίπλα σου.

Είναι εκείνος που σε κάθε όξυνση των κοινωνικών προβλημάτων που ταλανίζουν χρόνια τούτη τη δύστυχη χώρα ψάχνει να βρει φταίχτες και υπαίτιους μόνο στις μειονότητες, στους Ρομά, στους αλλοδαπούς, στους πρόσφυγες, σε συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες. Τους βάζει όλους στο ίδιο καζάνι με ένα και μοναδικό μπαχαρικό, το μίσος.

Για την ανεργία, την εγκληματικότητα, την ανομία ακόμα, υπαίτιοι είναι οι «διαφορετικοί άλλοι» και ποτέ το κράτος και οι νόμοι του ή η διεθνής συγκυρία.

Συχνά θα τον ακούς να μιλά με εμπάθεια για τις γυναίκες. Να χύνει τη χολή του λίγη λίγη σαν λάσπη κι όπου πιάσει.

Φορά τον μανδύα του προχωρημένου, του εκσυγχρονιστή, μα κυρίως του δημοκράτη και φυσικά του κριτή. Είναι αυτός που δεν έχει πρόβλημα με τους αλλοδαπούς αλλά διαλέγει σχολείο για τα παιδιά του μακριά από σχολεία που φοιτούν αλλοδαποί.

Είναι ο δημόσιος κατήγορος των media. Εχει άποψη για όλα πάντα από τον καναπέ και με ένα βολικό κλικ στα σχόλια. Ψάχνει ακολούθους υβριστές του ιδίου φυράματος, μετρώντας τα like σε ομάδες και σελίδες των κοινωνικών δικτύων, γιατί σε άλλη ομάδα κανονικών ανθρώπων που παίρνουν μέρος σε υγιείς συνέργειες δεν πρόκειται να τον δεις.

Να τον αποφεύγεις. Να τον απομονώνεις. Είναι σπυρί με πύο. Οσο υγιής κι αν είναι ο κοινωνικός ιστός, έχει τις ρωγμές του και κινδυνεύει να μολυνθεί.

Δεν είναι ένας. Είναι πολλοί και βρήκαν φωνή. Αλλοτε είναι ένα κόμμα με κυρίαρχο το μαύρο χρώμα. Αλλοτε μια ομάδα με απεχθή σύμβολα, που ο λαός μας τα έχει απωθήσει, αλλά η συλλογική μνήμη τα αναγνωρίζει.

Μπορεί ο χαμαιλέοντας να μονάζει. Τότε γίνεται ακόμα πιο επικίνδυνος.

Θα τον αναγνωρίσεις. Δεν θέλει κόπο. Είναι ο γείτονας που δεν σου λέει καλημέρα. Αυτός που σχολιάζει όσους αγωνίζονται κι επιμένουν για κάτι καλύτερο σε χαλεπούς καιρούς.

Η τοξικότητά του επικίνδυνη. Η ανεπάρκειά του εμφανής. Βασικό χαρακτηριστικό του «δε στεριώνει σε καμία δουλειά», γιατί όλο και κάποιος «του κόβει το δρόμο».

Αν δεν μπορείς να τον ξεμπροστιάσεις, στάσου μακριά του. Θα ξεβραστεί αν τον αγνοείς. Σιγά σιγά θα λιγοστέψουν. Θα το δεις.

Η δικαιοσύνη, αν και τυφλή, το είδε. Εχουμε δρόμο μπροστά μας και οι δρόμοι σε τούτη τη χώρα είναι δυσκολοδιάβατοι. Να το θυμάσαι και να κρατάς τις αποστάσεις. Μόνο τότε δεν έχουν λόγο. Οταν τα ακροατήρια τους γυρίζουν την πλάτη.

* Η Αναστασία Ευσταθίου είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.