Γιώργης-Βύρωνας Δάβος*

Η κοινωνία ένθεν κακείθεν των Αλπεων παρακολουθεί, τους τελευταίους μήνες, τη διόγκωση δύο κινητοποιήσεων που, μολονότι έχουν διαφορετικούς ως προς τη σαφήνεια και την έντασή τους στόχους, επηρεάζουν και καθορίζουν τις πολιτικές εξελίξεις. Ενώ όμως οι απεργιακές κινητοποιήσεις στη Γαλλία ενάντια στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση Μακρόν, που πλέον έχουν συνδεθεί και με το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων», έχουν σαφείς πολιτικούς, κοινωνικούς και πρωτίστως οικονομικούς στόχους, που τείνουν να γίνουν «ταξικοί», οι «Σαρδέλες» στην Ιταλία δεν φαίνεται να καταλήγουν στη δημιουργία ενός συνειδητοποιημένου πολιτικού υποκειμένου.

Στη Γαλλία, το απεργιακό κίνημα, μολονότι έχει χάσει μέρος από την αρχική του μαζικότητα και αποφασιστικότητα (αν και οι δήθεν «αναρρωτικές» άδειες της παθητικής διαμαρτυρίας έχουν φθάσει στο 300% στους σιδηροδρομικούς), έχει δημιουργήσει ενθουσιασμό για την ανάδυση μιας νέας πολιτικής δύναμης. Στην Ιταλία, αντίθετα, ουκ ολίγοι επιπλήττουν την «απολίτικη» συμπεριφορά όλων όσοι καθοδηγούν τις «Σαρδέλες».

Οι «Σαρδέλες», πέραν του αντι-σαλβινισμού και της ανάσχεσης της επέλασης της ακροδεξιάς Λέγκας εν όψει των αυριανών περιφερειακών εκλογών στο Ρέτζιο - Εμίλια και την Καλάβρια, δεν κατορθώνουν να εκφράσουν την πραγματική δυσαρέσκεια της κοινωνίας για τα οικονομικά προβλήματα, το συνταξιοδοτικό –που καταλύεται και στην Ιταλία, ακόμη και με προοπτική για «πλαφόν» στα 71 έτη!–, τις εργασιακές συνθήκες, την προλεταριοποίηση των εργαζομένων, την ασφάλεια και το κράτος καταστολής.

Πέρα από την καλή προαίρεση και την αθρόα συμμετοχή σπουδαστών, κανένα κίνημα της Αριστεράς δεν συμμετέχει στις συγκεντρώσεις στις ιταλικές πλατείες. Χωρίς σημαίες και χωρίς συνθήματα (όπως το «Macron, demission», που δονεί τις διαδηλώσεις στη Γαλλία), τίποτε δεν μπορεί να εγγυηθεί πως η α λα Thoreaux «civil disobedience - κοινωνική ανυπακοή» θα μακροημερεύσει πολιτικά ή ότι θα μετεξελιχθεί κομματικά και ταξικά.

Η διαμαρτυρία που οι «Σαρδέλες» «σαλπίζουν» στην Ιταλία, είναι χωρίς ταυτότητα και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μια πραγματική διεκδίκηση που διαπερνά εγκάρσια τα mille plateaux (τα «χίλια επίπεδα» του Gilles Deleuze) της κατακερματισμένης ιταλικής κοινωνίας και πολιτικής.

Απεναντίας, στη Γαλλία, όπου και το «περιθώριο» των γκέτο και των μεταναστών που διεκδικούν, πέρα από τα προφανή οικονομικά και συνταξιοδοτικά αιτήματα, και νέα κοινωνικά δικαιώματα, προτείνεται μια νέα pouvoir constituant, ή, όπως –υπενθυμίζοντας τη μαρξιστική Grundisse– σημειώνει ο Toni Negri, επαναφέρει και επανασυστήνει τη δημιουργία «μέσα στην πάλη» μιας «καθαυτής τάξης» (classe en soi), με σαφώς πιο πολιτικοποιημένη στάση, καθώς στρέφεται ενάντια στον «πρόεδρο των πλουσίων» Μακρόν.

Το γαλλικό κίνημα διαμαρτυρίας, παρά τις παραχωρήσεις της κυβέρνησης, συνεχίζει να πυργώνεται, καθώς απώτερος στόχος για την επίτευξη των διεκδικήσεών του είναι πλέον οι περιφερειακές και δημοτικές εκλογές της 20ής Μαρτίου στη χώρα. Και διαθέτει την απαραίτητη «οικουμενική αποδοχή και εξακτίνωση και τη ριζοσπαστικότητα» που χρειάζονται. Είναι πολύ σημαντικό πως η ευρύτερη κοινωνία, μόλο που κάποια τμήματά της πλήττονται από τις διαρκείς κινητοποιήσεις και τα βίαια επεισόδια, δεν βαρυγκωμεί και στηρίζει επίμονα τις κινητοποιήσεις.

Βέβαια, διαφέρει και η αντίληψη των Γάλλων για την «Κυριακή της ζωής» (dimanche de la vie), την απελευθέρωση από τον εργασιακό βίο, που αποτελεί η σύνταξη, αλλά και για την ίδια την «ευχαρίστηση» της απεργίας ως διακοπή του εργασιακού ρυθμού και συνάμα της εκμετάλλευσης της υπεραξίας της εργασίας από τον εργοδότη. Αυτό συνδέεται και με τη μεγαλύτερη εμπιστοσύνη που τρέφουν στα συνδικάτα: στη Γαλλία, σπάνια ένας συνδικαλιστής μεταπηδά σε κυβερνητικά αξιώματα, όπως στην Ιταλία.

Επιπλέον, σε αντίθεση με την «Belpaese», όπου τα συνδικάτα είναι «φιλοευρωπαϊκά» και πάντα συνεργάστηκαν και συνέδραμαν τις κυβερνήσεις στα αντιεργατικά νομοσχέδια και στη λιτότητα, στη Γαλλία οι συνδικαλιστές στέκονταν ενάντια στα θέσφατα της Ε.Ε. ή στις προωθούμενες μέσω της κυβέρνησης ρυθμίσεις των εργοδοτών.

Στη Γαλλία, για μια φορά ακόμη τα συνδικάτα δικαιολόγησαν τον λόγο ύπαρξής τους ως αντίθεση στον «πολιτικό ατομισμό» της εξουσίας (Μακρόν), που αρνείται έτερο μεσολαβητή των αποφάσεών της ανάμεσα στο κράτος και τον λαό, και τον «οικονομικό (νεο)φιλελευθερισμό».

* Δημοσιογράφος, δρ Φιλοσοφίας/Γλωσσολογίας
/www.efsyn.gr