Το διαβόητο φυτό έχει σκοτώσει εκατομμύρια καπνιστές σε όλο τον κόσμο. Τώρα, όμως, το φυτό του καπνού θα μπορούσε να σώσει ζωές παράγοντας εμβόλια κατά της πανδημίας Covid-19.

Δύο από τα εκατοντάδες εργαστήρια σε όλο τον κόσμο που προσπαθούν να αναπτύξουν εμβόλια χρησιμοποιούν ένα από τα είδη καπνού, Nicotiana benthamiana, ως βιοχημικό εργοστάσιο για την παραγωγή ιικών πρωτεϊνών.

«Προφανώς υπάρχει εδώ μια ειρωνεία» παραδέχεται στο NPR ο Τζέιμς Φίγκλαρ, αντιπρόεδρος της καπνοβιομηχανίας R.J. Reynolds, σχολιάζοντας τη χρήση του καπνού για την ενίσχυση της ανθρώπινης υγείας. «Μπορεί κανείς να το σχολιάσει με κυνισμό, στο κάτω-κάτω όμως το φυτό του καπνού καθαυτό είναι απλώς ένα φυτό» λέει.

Η R.J. Reynolds είναι ιδιοκτήτρια της Kentucky BioProcessing, μιας από τις δύο εταιρείες που αναπτύσσουν τα φυτικά εμβόλια.

Σε πρώτη φάση, το εργαστήριο σπέρνει καπνό στο θερμοκήπιο. Όταν τα φυτά φτάσουν περίπου την ηλικία των 25 ημερών, μολύνονται εσκεμμένα με αγροβακτήρια, μικροοργανισμούς που ειδικεύονται στο να προσβάλλουν φυτά. Σε αυτή την περίπτωση, τα αγροβακτήρια χρησιμοποιούνται ως φορείς για να εισάγουν στα κύτταρα του καπνού ένα γονίδιο του κοροναϊού SARS-CoV-2.

Μια εβδομάδα αργότερα, τα φυτά συλλέγονται για την απομόνωση της ιικής πρωτεΐνης που παράγεται λόγω του ξένου γονιδίου, ενώ μια δεύτερη ομάδα γενετικά τροποποιημένων φυτών αναλαμβάνει την παραγωγή ενός δεύτερου μορίου μέσα στο οποίο πακετάρεται η πρωτεΐνη του κοροναϊού. Ο συνδυασμός των δύο μορίων δημιουργεί, θεωρητικά τουλάχιστον, ένα αντιγόνο που αναγνωρίζεται από το ανοσοποιητικό σύστημα για την παραγωγή αντισωμάτων κατά του ιού.

«Όταν εισάγεται στον οργανισμό μοιάζει με ιό και προκαλεί μια αντίστοιχη αντίδραση, χωρίς όμως να περιέχει γενετικό υλικό [του ιού]» εξηγεί ο Μπρους Κλαρκ, διευθύνων σύμβουλος της Medicago, καναδικής εταιρείας που ακολουθεί την ίδια προσέγγιση.

Η Medicago έχει μάλιστα ξεκινήσει ήδη δοκιμές του υποψηφίου εμβολίου της σε ανθρώπους, ενώ η Kentucky BioProcessing ετοιμάζεται να κάνει το ίδιο σε μερικές εβδομάδες.

Ποιος ξέρει; Ίσως τελικά το φυτό του καπνού να αποδειχθεί σωτήριο για εκατομμύρια ανθρώπους.