Στην ογκωδέστατη δικογραφία για το δυστύχημα στα Τέμπη συμπεριλήφθηκε η έκθεση επιθεώρησης και ελέγχου της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) του έργου «Ανάταξη και αναβάθμιση του Συστήματος Σηματοδότησης-Τηλεδιοίκησης και Αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς σε εντοπισμένα τμήματα του Άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνας» με αριθμό διακήρυξης 717.

Πρόκειται για έρευνα που πραγματοποίησαν δύο ελεγκτές-επιθεωρητές, τον Αύγουστο του 2021, με το τελικό τους πόρισμα το οποίο αριθμεί 185 σελίδες- να συντάσσεται στις 27 Σεπτεμβρίου 2021.

Η αρχική εντολή για τη διενέργεια επιθεώρησης ελέγχου είχε δοθεί στις 7/3/2019, ενώ ακολούθησε τροποποίηση της αρχικής εντολής στις 28/9/2020 και στις 27/5/2021.

Για την υλοποίηση του έργου είχαν υποβληθεί προσφορές από τρεις διαγωνιζόμενους. Οι δύο διαγωνιζόμενοι ήταν μεμονωμένες εργοληπτικές επιχειρήσεις και μία ήταν κοινοπραξία εργοληπτικών επιχειρήσεων.

Από τις τρεις είχε εξαρχής αποκλειστεί η μία, καθώς δύο πιστοποιητικά που είχε προσκομίσει για την απόδειξη της ειδικής εμπειρίας επιδομής που απαιτείτο δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις του συγκεκριμένου άρθρου.

Η εν λόγω σύμβαση 717 υπεγράφη στις 26/9/2014 και έπρεπε να ολοκληρωθεί μέσα σε δύο χρόνια -24 μήνες- και συγκεκριμένα μέχρι τις 26 Σεπτεμβρίου 2016.

Στο μεσοδιάστημα αυτό είχαν οριστεί και 7 τμηματικές προθεσμίες, ως σταθμοί ενδιάμεσου ελέγχου της προόδου του έργου, για την έγκαιρη περαίωσή του, που ορίζονταν ως εξής - από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης:

    1η: 15 μέρες
    2η: 30 μέρες
    3η: 60 μέρες
    4η: 90 μέρες
    5η: 120 μέρες
    6η: 300 μέρες
    7η: 480 μέρες

Συνολικά, δόθηκαν 8 παρατάσεις:

    7/6/2016 - Πρώτη παράταση (αφορούσε την 6η και 7η τμηματική προθεσμία).
    31/8/2016 - Δεύτερη παράταση (αφορούσε την τελική προθεσμία παράδοσης μετατέθηκε για τις 26/5/2017).
    23/11/2016 - Τρίτη παράταση (αφορούσε την 6η και 7η τμηματική προθεσμία - επί της ουσίας για τις δύο αυτές τμηματικές προθεσμίες ήταν η δεύτερη παράταση).
    25/5/2017 - Τέταρτη παράταση (αφορούσε την 7η τμηματική προθεσμία, αλλά δινόταν και νέα παράταση της συνολικής προθεσμίας με νέα ημερομηνία 26/1/2018).
    26/1/2018 - Πέμπτη παράταση (αφορούσε την εκ νέου συνολική προθεσμία του έργου, με νέα ημερομηνία παράδοσης 26/9/2018).
    26/9/2018 - Έκτη παράταση (και πάλι για την τελική ημερομηνία παράδοσης που μετατέθηκε για 26/11/2018).
    6/3/2020 - Έβδομη παράταση (για την τελική ημερομηνία παράδοσης, που πλέον ήταν για τις 26/1/2021).
    22/1/2021 - Όγδοη παράταση (για την τελική ημερομηνία παράδοσης, που αυτή τη φορά είχε οριστεί για τις 26/5/2022).

Λόγω της καθυστέρησης υλοποίησης του έργου, προκειμένου να συμπεριληφθούν συμπληρωματικές εργασίες απαραίτητες για την αρτιότητα της κατασκευής και τη λειτουργικότητα του έργου, στις 19 Μαΐου 2021 εγκρίθηκε η εκτέλεση Συμπληρωματικής Σύμβασης (1η ΣΣΕ), η οποία είχε διάρκεια εκτέλεσης 14 μηνών.

Το συμπέρασμα της έκθεσης
Στο συμπέρασμά τους οι δύο επιθεωρητές κατέληγαν μεταξύ άλλων στα εξής:

Ως προς τις προσυμβατικές ενέργειες για την εκτέλεση του έργου:

    Ο προϊστάμενος διεύθυνσης έργων και οι κατ' αρμοδιότητα επιβλέποντες μηχανικοί δεν μερίμνησαν για την εμπρόθεσμη επανυποβολή από τον ανάδοχο των επί μέρους μελετών επιδομής, καθώς και για την εμπρόθεσμη έγκρισή τους.
    Παρέλειψαν να τηρήσουν την υποχρεωτική προθεσμία εγκρίσεως των μελετών αυτών (υπό την προϋπόθεση επαρκούς πληρότητας και ορθότητάς τους, μετά από έλεγχο) εντός 60 ημερών.
    Δεν μερίμνησαν για την τήρηση των συμβατικών προθεσμιών έγκρισης ορισμένων μελετών εφαρμογής του Συστήματος Σηματοδότησης με ηλεκτρονόμους.
    Δεν προέβησαν σε περαιτέρω ενέργειες κατά του αναδόχου για το χρονικό διάστημα υπέρβασης των προθεσμιών υποβολής μελετών (επιδομής και σηματοδότησης) για έγκριση καθώς επέφεραν καθυστέρηση υλοποίησης του αρχικού χρονοδιαγράμματος εργασιών κατασκευής του έργου.

Κατά την κρίση του ελεγκτικού κλιμακίου, η αμοιβή του πιστοποιημένου φορέα θα πρέπει να βαραίνει τον κύριο του έργου «ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ» και όχι τον ανάδοχο, ώστε η εκτέλεση των συμβατικών υποχρεώσεών του να μην τον εξαρτά οικονομικά από τον ανάδοχο, προκειμένου να διεκπεραιώσει το έργο του ανεμπόδιστα και ανεξάρτητα.

Για την τηλεδιοίκηση Αθήνας και Λάρισας, καταλήγουν στο συμπέρασμα πως «δεν επήλθε τροποποίηση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου του έργου, λαμβάνοντας υπόψη ότι η παράλειψη ελέγχου και η μη έγκαιρη διακρίβωση εξοπλισμού εκτός παραγωγής δημιούργησε προμετρητικά σφάλματα στο στάδιο της σύνταξης των τευχών δημοπράτησης και οδήγησε αναπόφευκτα στην υποχρέωση αντικατάστασης παρωχημένου και μη ασφαλούς σύμφωνα με τις συμβατικές δεσμεύσεις εξοπλισμού τηλεδιοίκησης όπως και σηματοδότησης, προκειμένου να αποκατασταθεί η διασύνδεση του νέου ηλεκτρονικού εξοπλισμού με τον υφιστάμενο και η συμβατότητα των υφιστάμενων αναλογικών πρωτοκόλλων μετάδοσης με σύγχρονα ψηφιακά κατά το στάδιο υλοποίησης του έργου».

Συστάσεις-προτάσεις
Το τελικό πόρισμα της ΕΑΔ προχωράει σε συστάσεις και προτάσεις αναφορικά με την υλοποίηση του έργου εστιάζοντας περισσότερο σε τεχνικού-διαδικαστικού χαρακτήρα ζητήματα.

Οι αρμόδιες για το έργο Υπηρεσίες του ΟΣΕ θα πρέπει να μεριμνούν για την ασφαλή λειτουργία του υφιστάμενου δικτύου. Η ΔΙΣΗΣΗΚ θα πρέπει να επικαιροποιεί τις προδιαγραφές και τον προβλεπόμενο από αυτές εξοπλισμό ώστε να διασφαλίζεται το εκάστοτε επίπεδο ασφαλείας της κυκλοφορίας των δικτύων της ΟΣΕ ΑΕ.

Η ΟΣΕ ΑΕ καλείται:

    Να μεριμνά για την έγκαιρη έκδοση των αδειών εργασίας προκειμένου να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη υλοποίηση των εκτελούμενων έργων σιδηροδρομικού δικτύου αρμοδιότητάς του.

    Να μεριμνά για την επαρκή στελέχωση σε προσωπικό των σταθμών της (όπως σταθμάρχες, κλειδούχοι, τεχνίτες γραμμής), προκειμένου να λειτουργεί για την ασφάλεια και την αξιοπιστία των παρεχόμενων υπηρεσιών της.

Πρότεινε, μάλιστα, ότι το ΔΣ της ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ θα έπρεπε να επιδείξει την απαιτούμενη επιμέλεια, την εμπρόθεσμη υλοποίηση των διαδικασιών του έργου αφενός για να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση και αφετέρου για να αποφευχθεί η πρόκληση περαιτέρω καθυστερήσεων στην ολοκλήρωσή τους.