Ο Δήμαρχος Πατρέων, Κώστας Πελετίδης, απέστειλε στον Γ.Γ. Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του  Υπουργείου  Περιβάλλοντος και Ενέργειας Μανώλη Γραφάκο, επιστολή, με θέμα «το κατεπείγον ζήτημα της ανακύκλωσης συσκευασιών», με την οποία ζητά, να τεθεί άμεσα σε εφαρμογή, ο σχεδιασμός για την οργάνωση της ανακύκλωσης συσκευασιών κεντρικά με πλήρη κάλυψη του κόστους, ώστε να μην επιβαρυνθούν οι δημότες, με βάση τα όσα συζητήθηκαν στο Υπουργείο τον Ιανουάριο.

Στην επιστολή του ο Δήμαρχος, την οποία κοινοποιεί στο Δ.Σ. της ΚΕΔΕ και στο Δ.Σ. του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.Α.Ν), αναφέρει τα εξής: 

«Κύριε Γενικέ,

Μετά την συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τον Ιανουάριο του 2024, αναμέναμε την παρέμβασή σας για την επίλυση του κατεπείγοντος θέματος της ανακύκλωσης συσκευασιών, για το οποίο επανερχόμαστε γιατί «οι καιροί ου μενετοί».  

Στόχος μας είναι να φθάσει η ανακύκλωση αστικών απορριμμάτων σε πολύ υψηλό επίπεδο και να πλησιάσουμε τα προβλεπόμενα ποσοστά ανάκτησης. Όμως είναι γνωστό και γενικά παραδεκτό, ότι η ανακύκλωση αστικών απορριμμάτων στην Ελλάδα είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα, γιατί δεν υφίσταται  κεντρικό σύστημα χρηματοδότησης και οργάνωσης της ανακύκλωσης και γιατί οι εταιρείες παραγωγής ανακυκλώσιμων δεν επιτελούν τις προβλεπόμενες από την νομοθεσία υποχρεώσεις τους.

Όπως προκύπτει από το νόμο 4819/2021, στο πλαίσιο της «διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού», το συνολικό κόστος της ανακύκλωσης από την συλλογή  μέχρι την διαλογή και την διάθεση πρέπει να καλύπτεται από τους παραγωγούς. Συγκεκριμένα στο άρθρο 9, παρ. 3 αναφέρεται: Οι χρηματικές εισφορές που καταβάλλονται από τον υπόχρεο της παρ. 1 του άρθρου 11 στο ΣΣΕΔ, για τη συμμόρφωσή του με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού: αα) κόστος των εργασιών χωριστής συλλογής και συνακόλουθης μεταφοράς και επεξεργασίας των αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της επεξεργασίας που απαιτείται για την επίτευξη των ενωσιακών στόχων διαχείρισης των αποβλήτων…. Επίσης η Οδηγία (ΕΕ) 2018/851  προβλέπει ότι «…οι παραγωγοί των προϊόντων φέρουν οικονομική ή οικονομική και οργανωτική ευθύνη για τη διαχείριση του σταδίου του κύκλου ζωής ενός προϊόντος κατά το οποίο το προϊόν καθίσταται απόβλητο, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων χωριστής συλλογής, διαλογής και επεξεργασίας…».

Όμως στην Ελλάδα, η ανακύκλωση συσκευασιών είναι σε κατάρρευση εξαιτίας της τεράστιας εισφοροδιαφυγής και του «ανταγωνιστικού σχήματος», που έδωσε και τη χαριστική βολή στην ανακύκλωση συσκευασιών, γιατί το ένα σύστημα συλλέγει τον αφρό των υλικών αλλά δυσανάλογα μεγάλα ποσά εισφορών και προνομιακή κρατική μεταχείριση. Επίσης, όπως αναγνωρίζεται και στον ΕΣΔΑ, δεν έχουν οργανωθεί συστήματα ανακύκλωσης για το 70% των ανακυκλώσιμων υλικών, ενώ επιβάλλεται από το νόμο.

Ο ΕΟΑΝ, που έχει την ευθύνη για την οργάνωση της ανακύκλωσης στην χώρα απέτυχε οικτρά, γι’ αυτό μεταξύ των άλλων φτάσαμε στο σημείο η ΕΕΑΑ Α.Ε. να μην ανανεώνει τις συμβάσεις με τους δήμους και με το Δήμο Πάτρας, που ίσχυαν για πάνω από μία 20ετία, και να υποχρεώνονται οι δήμοι να χρεώνουν τους δημότες τα ποσά που κατακρατούν παράνομα οι εταιρείες. Είναι απαράδεκτο να χαρατσώνονται οι δημότες πολλαπλά, να πληρώνουν τις εισφοροδιαφυγές των εταιρειών και το χαράτσι του «τέλους ταφής».

Πώς δικαιολογείται να υπογράφεται σύμβαση εξαετούς διάρκειας της ΕΕΑΑ Α.Ε. με το Δήμο Αθηναίων με ιδιαίτερα ευνοϊκές ρυθμίσεις το φθινόπωρο του 2020 και το 2021 να μην ανανεώνει η ΕΕΑΑ Α.Ε. την σύμβαση με το Δήμο Πατρέων και με άλλους Δήμους;

Η προτεινόμενη σύμβαση, που λάβαμε στις 19/4/2024 από την ΕΕΑΑ Α.Ε.,  δεν ανταποκρίνεται ούτε στις ελάχιστες  υποχρεώσεις που προβλέπονται από την σχετική νομοθεσία και στην πράξη καλείται ο Δήμος να σηκώσει όλο το οργανωτικό και οικονομικό βάρος για την ανακύκλωση των συσκευασιών.

Το τίμημα που θα καταβάλει η ΕΕΑΑ στους Δήμους για την συλλογή των ανακυκλώσιμων συσκευασιών καλύπτει ένα πολύ μικρό  του κόστους συλλογής, μεταφοράς και επεξεργασίας  των ανακυκλώσιμων, παρά τις νομοθετικές προβλέψεις. Τέλος, δεν μπορεί ο κάθε Δήμος να εμπορεύεται τα ανακυκλώσιμα, που οι τιμές τους παίζονται στο χρηματιστήριο γιατί δεν είναι αυτός ο ρόλος του. Οι γνωστές γραφειοκρατικές κρατικές διαδικασίες θα δημιουργήσουν τραγικές και επικίνδυνες καταστάσεις με όγκους ανακυκλώσιμων, που θα πρέπει να αποθηκεύουν σε χώρους που δεν διατίθενται.

κ. Γενικέ,

Ζητάμε να  θέσετε σε εφαρμογή  σε άμεσα τον σχεδιασμό σας που αναφέρατε στην συνάντηση μας, για να οργανωθεί η ανακύκλωση συσκευασιών κεντρικά με πλήρη κάλυψη του κόστους του κύκλου του αποβλήτου, ώστε να μην επιβαρυνθούν οι δημότες και επιτευχθεί ένα υψηλό επίπεδο ανακύκλωσης των συσκευασιών σε πρώτη φάση.

Από το ΥΠΕΝ θα πρέπει να  λυθεί άμεσα το θέμα  της χρηματοδότησης και οργάνωσης της ανακύκλωσης συσκευασιών, που να περιλαμβάνει τον όλο τον κύκλο του αποβλήτου από την συλλογή, την επεξεργασία και την διάθεση. Έτσι θα δοθεί η δυνατότητα  να προχωρήσει η υπογραφή  σύμβασης της ΕΕΑΑ με το Δήμο μας όπως γινόταν  η ανακύκλωση επί μία εικοσαετία, συμπεριλαμβάνοντας τις αναγκαίες βελτιώσεις ώστε να αναβαθμιστεί η ανακύκλωση αντί να έχουμε οπισθοδρόμηση.

Να διασφαλιστεί η απασχόληση των εργαζομένων στο ΚΔΑΥ Πάτρας και στην συλλογή των μπλε κάδων ανακύκλωσης. Να σημειώσουμε ότι στο ΚΔΑΥ Πάτρας επεξεργάζονται τα ανακυκλώσιμα όλων των Δήμων του Νομού Αχαΐας και άλλων Δήμων της περιοχής».